Na początku chciałabym zaznaczyć, że to, co powiem w tym odcinku, można analogicznie przełożyć na mężczyzn i atrakcyjność kobiet w ich oczach. Czyli jeśli jesteś facetem i słuchasz tego odcinka, to po prostu odwróć sobie o 180 stopni to, co powiem na temat mężczyzn i kobiet. Zacznę od wiadomości, którą przysłała Aga. A brzmi ona tak:

„To niesamowite, że właśnie dziś, słuchając Pani podcastu – odcinka 47. o tych ładnych, zadbanych facetach, na których ciężko polegać, sprzątając znalazłam w szufladzie wycinek z „Twojego stylu”, z wydrukowanym moim listem do redakcji właśnie o tym. Dostałam wtedy piękne perfumy od redakcji. To było 17 lat temu. I cóż, już wtedy czułam, że wybór ładnego to droga donikąd. A jednak dziś jestem wciąż singlem. Mimo dwóch związków po tym opisanym w liście. I jak patrzę wstecz, to popełniałam wszystkie klasyczne błędy Róży. Na szczęście dziś też już wiem, że moje szybkie zakochiwanie się w ładnych, szybka chemia seksualna powodowała silne uzależnienie. A to wynikało znów z faktu, że moje dzieciństwo pełne było traum relacyjnych, braku ojca lub bycia z ojcem przemocowym, walka o atencję, lęk przed odrzuceniem. I to kazało mi szybko wchodzić w fizyczną bliskość z ładnymi mężczyznami, z lękiem przed bliskością emocjonalną. Dziękuję za Pani podcast. Przesyłam ten list, bo może komuś się przyda takie ostrzeżenie”.

I tu Aga zacytowała też list, wydrukowany w „Twoim stylu”, który niegdyś tam wysłała.

„Do obsesji jeden krok. Nie rumienię się na widok męskiej nagości. Jestem z mężczyzną, który kocha swoje piękne, wymodelowane joggingiem i balsamami, opalone w solarium ciało. I nie czuje skrępowania, gdy się rozbiera, a ja na to patrzę. Niestety dzisiaj już mi to nie wystarcza do satysfakcjonującego bycia razem. Ciało męża wciąż jest piękne i wyrzeźbione, że palce lizać. Ale jogging przestał być przyjemnością, a stał się obsesją, jak odchudzanie dla anorektyczki. Są efekty, więc paradoksalnie zaostrzają się środki prowadzące do osiągnięcia celu. Jest samozachwyt i zero wstydu. Przyjmowanie sąsiadek w samych slipkach lub krótkim ręczniku na wymodelowanych pośladkach i opowieści o ochach i achach bliżej nieznanych mi pań. Radzę więc żonom, które uważają mnie za szczęściarę – cieszcie się, że jesteście z normalnymi, choć dalekimi od ideału mężczyznami, pachnącymi jedynie mydłem i wodą kolońską, a niedoskonałości ciała ukrywającymi wstydliwie pod obszerną koszulą w kratę. Aga”.

Historia Agi pokazuje nam, w jaki sposób czyjś wygląd może nas wprowadzić w maliny i jak może nam on zamydlić oczy. W psychologii jest coś takiego jak efekt halo. Efekt halo to zjawisko polegające na tym, że jedna pozytywna cecha, na przykład atrakcyjny wygląd, wpływa na ogólną, często przesadnie pozytywną ocenę danej osoby. Czyli kiedy spotykamy kogoś, kto świetnie wygląda, wydaje nam się wtedy z automatu, że jest też życzliwy, miły, inteligentny, kompetentny, empatyczny. Po prostu, przelewamy pozytywność jednego obszaru na różne inne obszary tego człowieka. Czyli zauważcie, że w przypadku Agi, która bazowała na wyglądzie, wybierając sobie męża i być może jakichś innych partnerów, atrakcyjny wygląd mogłaby pewnie potraktować jako czerwoną flagę. Ale nie w tym sensie, że atrakcyjny wygląd mężczyzny jest zły. Tylko w jej przypadku oznacza on, że Aga przestaje obiektywnie – albo i subiektywnie, tak naprawdę, racjonalnie postrzegać tego człowieka. Być może często nie widzi ważnych i spektakularnych niedoskonałości czy przeszkód, które mogłyby pewnie kolidować ze stworzeniem relacji z tym człowiekiem, ponieważ efekt halo przysłania jej to, kim ten napotkany przez nią mężczyzna realnie jest.

Dlaczego efekt halo jest ważny w codziennych relacjach? Bo wpływa on na nasze pierwsze wrażenia. Myślę, że dlatego często koncentrujemy się na naszym wyglądzie. Dlatego też bardzo często nadajemy dużą ważność wyglądowi. Nie wszyscy, oczywiście, ale mówię o tym, co się często dzieje. Bo kiedy pytam na Instagramie, na przykład robiąc różne ankiety, bo już kilka związanych z wyglądem zrobiłam, to bardzo często pojawiała się opinia, że wygląd jest jednak ważny. Więc wpływa on na pierwsze wrażenie. I łatwiej nam jest polubić kogoś ładnego. Oczywiście to pierwsze wrażenie może być zniekształcone. Efekt halo może też prowadzić do stereotypów i błędów poznawczych. Czyli, na przykład, że atrakcyjni ludzie są zawsze bardziej kompetentni. Choć niektórzy myślą, że atrakcyjni ludzie są niekompetentni. Mieszamy tutaj znaczenie wyglądu z kompetencją, gdzie, racjonalnie rzecz biorąc, żadnego związku nie ma, prawda?

Efekt halo ma też znaczenie w pracy, relacjach, edukacji. Na przykład, nauczyciel może nieświadomie oceniać lepiej ładnie ubrane lub zadbane dziecko. I w przypadku, gdy wygląd ma dla kogoś bardzo wysoką wartość, to może to oznaczać, że efekt halo często wpływa na jego postrzeganie ludzi i sytuacji. Czyli, zobaczcie, że sami możemy pilnować się bardziej, jeżeli mamy świadomość, że ten wygląd odgrywa duże znaczenie w naszych wyborach dotyczących ludzi, Możemy automatycznie przyznawać wyższą wartość osobom atrakcyjnym – wyższą wartość jako ludziom, a umniejszać tym mniej atrakcyjnym. To z kolei może przełożyć się na brak szacunku czy empatii wobec tych, którzy nie spełniają standardów wyglądu. I wtedy, gdy mamy atrakcyjnego Mariusza i jakiegoś zaniedbanego albo może nie tak zadbanego Alberta, to wiadomo, że efekt halo od razu spowoduje, że wygląd Mariusza przełożymy na całokształt tego, jakim jest człowiekiem. Natomiast nawet nie będziemy starały się poznawać Alberta, bo on wygląda jakoś tam, więc też tutaj efekt halo zadziała. Brak mega atrakcyjnego wyglądu może spowodować, że uznamy, że on ogólnie nie jest ciekawym człowiekiem.

I tak jak mówiłam, to nie jest tak, że dobry wygląd jest czymś złym. On jest czerwoną flagą, kiedy mamy świadomość, że przeginamy z tym, jakie znaczenie nadajemy wyglądowi, oceniając innych ludzi na wstępie. Kiedy pakujemy się w maliny poprzez ocenę czyjegoś wyglądu. Kiedy spotykamy człowieka atrakcyjnego, a potem okazuje się, że ten człowiek nam w ogóle nie pasuje, że nie chcielibyśmy z nim już nawet się przyjaźnić, bo ta relacja potoczyła się beznadziejnie i okazało się, że jest on kimś, kto nie nadaje się na przyjaciela, a może jest nawet i wrogiem – kimś, komu na nas nie zależy, kto nas nie szanuje. Ale weszliśmy w tę relację tylko dlatego, że wyglądał świetnie. Czyli zadziałał u nas efekt halo. Wtedy w takich sytuacjach, pamiętajcie, wygląd uznajemy za czerwoną flagę. Oczywiście, jeśli w takiej sytuacji wygląd uznamy za czerwoną flagę, to nie oznacza, że mamy skreślać tych ludzi na wstępie. To raczej znaczy, że możemy zadać trochę pytań, żeby doprecyzować jeszcze, czy to jest człowiek, który do mnie pasuje.

Problem najczęściej będzie wtedy, kiedy ta osoba, z takim świetnym i bardzo zadbanym wyglądem, ten wygląd stawia zbyt wysoko w swoim systemie wartości. Kiedy dba o ten wygląd wręcz obsesyjnie, kiedy stawia go w swoim systemie wartości ponad na przykład zdrowiem albo ponad szacunkiem do ludzi, ponad szacunkiem do siebie i innych. I to właściwie możemy wybadać, zadając pytania. Oczywiście wiadomo, że nie zawsze jest tak, że ktoś odpowie tak, jak rzeczywiście to wygląda w jego życiu. Bo może mówić świetnie, ale nie idzie to potem w parze z czynami. Ale jednak myślę, że i tak warto zadawać pytania, bo jeżeli ktoś totalnie nie przemyślał tematu i nie ma świadomości tego, że coś tu nie gra, to odpowie kiepsko.