I teraz zastanówmy się, czym miłość nie jest. Otóż miłość i krzywda to są dwie przeciwstawne rzeczy. To jak ogień i woda – jedno gasi drugie. Miłość wyklucza się z krzywdą. I autorka, bell hooks, w książce „Wszystko o miłości” pisze, że zwykle, po prostu, boimy się przyjąć taką definicję miłości, która nie pozwoli nam odnaleźć jej we własnym domu – domu rodzinnym. Czyli zauważcie, że jeżeli ktoś z nas oprócz troski doświadczał jakiejś formy przemocy, to boimy się zaakceptować, że ta przemoc wykluczała się z miłością, to może nie była prawdziwa miłość, tak naprawdę, ktoś nie okazał nam miłości, to nie była czysta miłość. Troska natomiast jest jednym z wymiarów miłości, ale samo to, iż się o kogoś troszczymy, jak pisze autorka, nie znaczy jeszcze, że go kochamy. Większości ludzi trudno jest zaakceptować fakt, że jeśli dzieje im się krzywda w bliskiej relacji – ale nie niechcący, bo niechcący każdy z nas może kogoś zranić, nie mając złych intencji – i oni o tym mówią, a ta krzywda dzieje się dalej albo może nawet nie muszą mówić, bo jest to oczywista krzywda, czyli przemoc, to ci ludzie nie są w stanie zaakceptować, że jeżeli dzieje im się krzywda, to po prostu nie jest to miłość. Mało tego, w skrajnych przypadkach można uznać, że to jest właśnie miłość, że takie krzywdzenie kogoś czy stosowanie przemocy jest miłością.

Oczywiście to wszystko wynika z naszego dzieciństwa, z tego, czego żeśmy doświadczyli jako dzieci. Pamiętajmy jednak, że jeśli relacje z najbliższymi osobami, czyli przede wszystkim z rodzicami, których doświadczyliśmy w dzieciństwie, powodowały w nas cierpienie, to naszym zadaniem w dorosłości nie jest powielać tych relacji, tylko stworzyć zupełnie inne. Czyli, tak naprawdę, pewnie każdy z nas powinien zacząć od stworzenia definicji miłości. I właśnie w książce „Wszystko o miłości” od tego autorka zaczyna – powinniśmy sobie zdefiniować miłość – i proponuje definicję miłości jako działanie, jako decyzję, jako czyny. Jest taka książka Olgi Kordys-Kozierowskiej pt. „Miłość to czasownik(…)”. I to jest, moim zdaniem, bardzo fajny i ciekawy temat do przemyślenia, że miłość nie jest rzeczownikiem, tylko czasownikiem. Miłość to jest coś, co się dzieje, co tworzysz, co wynika z Twoich działań. Ona nie jest jak przedmiot, tylko jest procesem.

No i żeby nie było, że tylko o facetach gadam patriarchalnie, to teraz powiem trochę o kobietach. Dziewczynki są wychowywane inaczej niż chłopcy. Jeśli są wychowywane według patriarchalnych zasad. Otóż dziewczynkom nie wolno czuć złości, którą wolno czuć chłopcom. I grzeczna dziewczynka nie może się bić i być agresywna, ale może popłakać sobie. Czyli one mają przyzwolenie na inne emocje – na okazywanie słabości trochę też mają – ale nie mają przyzwolenia na złość. A złość jest konieczna do tego, żeby działać asertywnie, stawiać granice, w ogóle widzieć te swoje granice. Złość jest naszą wewnętrzną informacją dla nas samych o tym, że nasze granice są przekraczane i że czas zachować się asertywnie. Natomiast dziewczynka ze stłumioną złością nie będzie czuła, kiedy jej granice są przekraczane. I zresztą właśnie na tym polega patriarchalne wychowanie dziewczynek, że one mają się poświęcać, mają działać na rzecz innych, mają dbać o innych bardziej niż o siebie, mają wypruwać z siebie flaki, żeby wszyscy dookoła byli zadowoleni. I z jednej strony, jeśli wyobrazimy sobie bliską relację, która polega na tym, że ja muszę siebie po prostu wykończyć, żeby zasłużyć, to już bardzo zniechęca i generuje jakiś lęk przed bliskością. A jeszcze na domiar złego mamy tutaj właśnie miłość, która jest poświęceniem, a do tych poświęceń dziewczynki są przygotowywane przez całe życie, z mężczyzną, który tej miłości Ci i tak nie odwzajemni, ponieważ on nie czuje. Bo on nie wie, co to znaczy uczucie, czucie czegoś poza złością.

I mamy taką parę. Taką kobietę, która za wszelką cenę się poświęca, nie znając w ogóle swoich granic, czyli ona właściwie sama siebie rani swoimi działaniami. No i tego mężczyznę, który chce być w sumie kochany, więc może z tego korzystać, co ona mu daje, ale jednak on sam nie kocha, bo on nie wie, czym jest miłość. Ona oczywiście też nie wie, czym jest miłość. Bo miłość to nie jest jednostronne poświęcanie się, jeżeli jest to miłość dwóch dorosłych osób. Pamiętajmy, że to dotyczy dwóch stron. Nie, że jedna osoba wybiera i intencjonalnie działa. Tylko dwie osoby wybierają siebie nawzajem. Codziennie działają na rzecz siebie nawzajem. Dbają o siebie nawzajem. Szanują siebie nawzajem. Bez któregokolwiek z tych elementów to już nie będzie miłość. I kobiety, tak naprawdę, bardzo często w ogóle nie widzą, że są niekochane. I trwają w takich relacjach, uzasadniając i usprawiedliwiając to na różne sposoby. I nadrabiając jeszcze deficyty drugiej strony, czyli ciągnąc emocjonalnie te wszystkie relacje za dwie osoby. Krótko mówiąc: ona jest niekochana, ale nie odchodzi, a on może jest kochany nawet za bardzo, ale nie potrafi kochać. A oboje w głębi chcą dokładnie tego samego, czyli miłości, przynależności, dzielenia się rzeczywistością – zarówno teraźniejszą, jak i wspólnego planowania przyszłości, po to, żeby dać sobie wzajemnie spokój, poczucie bezpieczeństwa.

A zaczęło się od patriarchatu oczywiście, bo on nas wytresował na jakieś osoby, które działają w taki sposób totalnie nieintuicyjny, nieinstynktowny, tylko według jakiegoś takiego wzorca narzuconego z zewnątrz, co do tego, co kto musi i powinien. Związek nie polega na tym, co ja muszę i co powinnam, tylko polega na tym, czego chcę. Żeby chcieć wybrać tę drugą osobę i żeby ta druga osoba także chciała wybierać mnie – oboje chcemy tej relacji i oboje chcemy działać na naszą rzecz, na rzecz naszej wspólnoty. Natomiast jeżeli ktoś coś musi, bo mu tak każe patriarchat, to też nie ma nic wspólnego z miłością. I myślę, że tutaj słowo tresura jest zupełnie adekwatne. To jest tresowanie. Tresowanie dzieci co do tego, co mają czuć. Biorąc pod uwagę to, że miłość to decyzja, to trzeba pamiętać o tym, że decyzja wymaga racjonalnego przemyślenia, więc to nam już koliduje z uczuciem. Bo jeżeli ja tylko i wyłącznie czuję, ale nie włączam w to żadnego racjonalnego przemyślenia, to decyzja będzie podjęta czysto emocjonalnie, czyli może być lekkomyślna. I właściwie tak to wygląda. Lekkomyślnie wchodzimy w bliskie relacje i potem lekkomyślnie z nich wychodzimy. Tak naprawdę niczego nie zbudowawszy w trakcie trwania tych relacji. Więc może to jest dobry temat do przegadania, jeżeli z kimś macie zamiar randkować w najbliższym czasie. Co to jest miłość? Czy to uczucie, czy czasownik? Bo jeśli ktoś totalnie nie rozumie, jakie działania wynikają z tego, że kogoś kochasz, to prawdopodobnie nie będzie tych działań podejmował w Waszej relacji. Oczekując oczywiście, że miłość na niego spłynie w magiczny sposób i wtedy te działania same zaczną się robić. Bez jego intencji. Bez wzięcia odpowiedzialności. Bez podjęcia decyzji.