I teraz spróbujmy sobie to tak przeanalizować na chłodno, rozłożyć na części. I zacznijmy od winy. Czy szukanie winnych wnosi cokolwiek konstruktywnego? Przemyśl to sobie, Żaneto, i Wy sobie przemyślcie, czy cokolwiek konstruktywnego to wniosło w Wasze życie, gdy szukaliście winnych. Winnych się szuka w sądzie, żeby ich ukarać. Natomiast, czy relacje, które tworzymy z ludźmi, mają polegać na karaniu? Prawda? Czy relacje bliskie odbywają się na tych samych zasadach, co sąd? Że szukamy winnych, ich karzemy i potem już jest wszystko dobrze – żyli długo i szczęśliwie. No nie, to w ogóle tak nie działa. Karanie kogoś za jego winy właściwie jest toksyczne i dla nas, i dla tej osoby. To nie ma nic wspólnego z asertywną, konstruktywną relacją. To po pierwsze.

Jeżeli szukamy winnych, to oznacza też, że my nie mamy chęci rozwiązywać problemów, bo chcemy tylko wskazać winnych. I już. I kropka. Nie będziemy rozmawiać. Nie będziemy się zastanawiać. Nie będziemy testować rozwiązań i sprawdzać jakie są możliwości. Szukanie winnych sprawia, że my właściwie nie mamy gotowości na dialog. Nie mamy też gotowości wysłuchać tego, co ta druga strona ma do powiedzenia na nasz temat. No bo skoro ona jest winna, to już pozamiatane. To przecież już nie ma o czym rozmawiać. Wskazaliśmy winną i koniec. Zamykamy rozprawę. I Ty, Żaneto, właśnie jesteś po takich licznych zamkniętych rozprawach, w których nie mogłaś wystarczająco zabrać głosu. A już na pewno nie zostałaś przez Wysoki Sąd wysłuchana. W ogóle mylenie bliskiej relacji z salą sądową, to już brzmi naprawdę tragicznie. Prawda? To brzmi niepokojąco. To nie brzmi na pewno zachęcająco i nie daje poczucia bezpieczeństwa.

Bliskie relacje mają się opierać na zupełnie innych zasadach. One mają nam właśnie dawać spokój. My się mamy tam czuć bezpiecznie, nawet kiedy popełnimy jakieś błędy, z czymś sobie nie radzimy, coś zrobimy źle, poniesiemy porażkę. Po to są bliskie relacje, żeby nas wspierać. One mają być prospołeczne. One nie mają nas niszczyć, nie mają punktować, nie mają wywlekać naszych słabych stron, oceniać negatywnie i zakazywać nam popełniania błędów. Tylko mają nas wspierać w tym, żebyśmy dawali z siebie to, co w nas najlepsze. A jednocześnie radzili sobie z problemami. A jak radzimy sobie z problemami, to właśnie możemy dawać z siebie to, co w nas najlepsze. W tej relacji i w ogóle w naszym życiu. Jeśli natomiast, powiedzmy, mieszkam z kimś, kto bez przerwy zafiksowany jest na szukaniu winnych, to gdy wracam do domu, to tak jakbym szła do sądu. No nie? A przecież kto chce mieszkać w sądzie? Kurczę. Zastanówmy się. Kto chce mieszkać w sądzie? Kto chce iść do domu z obawą, że znowu będę obarczona o coś winą?

Poza tym samo słowo wina jest już naszpikowane nieprzyjemnymi emocjami. A przede wszystkim właśnie wzbudza w nas poczucie winy. A właściwie, co tak naprawdę może dać drugiej stronie nasze poczucie winy? Przewagę. Kontrolę. Jakąś władzę nad nami. A przecież konflikty to nie pojedynek. Dyskusja nie jest pojedynkiem. Jakiś brak zgodności w bliskiej relacji nie jest konkursem, pojedynkiem, czy walką, tylko polem do szukania rozwiązań. Natomiast jeżeli ktoś dyskutuje ze mną po to, żeby wygrać, to też przecież nic nie wniesie w naszą relację i nikt nic z tego dobrego nie uzyska. Z wyjątkiem tego, że być może tymczasowo druga strona poczuje się dowartościowana moim kosztem. No bo ja oczywiście nie dość, że poczuję się winna, to jeszcze zdeprecjonowana, podeptana i wgnieciona w ziemię.

Kolejny ważny aspekt w tym szukaniu winy to jest to, że najczęściej osoby, które wskazują winę, to tak, jak wspominałam wcześniej, wskazują winę w tym, jaki ktoś jest, a nie w tym, że ktoś coś zrobił. Czyli tutaj akurat mamy różnicę między sądem a bliskimi relacjami, bo sąd zazwyczaj jeśli karze, to za jakieś konkretne zachowania i przewinienia. Natomiast bliskie relacje, te toksyczne, niestety bardzo często nas karzą za to, jacy jesteśmy. A my mamy się spotkać i związać z osobą, do której pasujemy. Jak do kogoś pasujemy, to ta osoba nie kwestionuje tego, czy ze mną jest wszystko okej, czy nie jest okej. Ma mnie akceptować taką, jaka jestem. Kwestionować może jakieś moje konkretne zachowania, które go ranią, ale nie mnie jako człowieka.

Więc jeżeli ktoś Wam mówi, że coś z Wami jest „nie halo”, jesteś jakaś tam, musisz się zmienić, musisz być inna, to oznacza prawdopodobnie, że do siebie nie pasujecie i kropka. I nie ma co tego ciągnąć dalej. Bo oznacza to jednocześnie, że ten ktoś właśnie nie chce Ciebie taką, jaka jesteś. A Ty masz się nie zmieniać dla nikogo. Masz być sobą, po prostu autentyczną sobą. I spotkać człowieka, który Ciebie pokocha i zaakceptuje właśnie w tej formie. Jeśli jesteś w stanie zaoferować dużo ciepła, zaangażowania, wyciągać pierwsza rękę w konflikcie, to potrzebny Ci jest prawdopodobnie ktoś, kto będzie umiał to docenić.

I tu się też pojawia temat oczekiwań od innych ludzi. Prawda? I myślę, że jest okej oczekiwać, że ktoś będzie mnie doceniał, ktoś będzie mnie szanował, będzie zwracał uwagę na moje pozytywne strony i w dodatku, że będzie jakoś z tych moich pozytywnych stron korzystał, na rzecz naszą wspólną, na rzecz budowania naszej relacji. Nie na swoją korzyść, tylko przekuwał to na korzyść naszą wspólną, na korzyść naszej relacji. Jeżeli ja pierwsza wyciągam rękę, to ta druga osoba jest gotowa na dialog. I rozmawiamy. I z tego dialogu coś wynika. I każdy słucha. I każdy mówi. Dla niektórych natomiast to, że wyciągasz pierwsza rękę, może oznaczać, że wygrali. Ale jeśli dla nich bliska relacja jest jakimś pojedynkiem, to znaczy, że nie są gotowi tworzyć bliskiej relacji i niech się wypchają.