„Naprawdę, Róża, ja nie chciałem Cię zranić”. I tutaj, uwaga! – brzmi to z pozoru całkiem empatycznie. „Nie chciałem Cię zranić”. Ale lepiej by było, żeby on więcej nie robił tego, co zrobił, bo z samego podejścia „nie chciałem Cię zranić” może wynikać, że swoje zachowanie będzie powtarzał, nie chcąc jej nadal zranić. Ponieważ być może zachowanie według niego było okej, tylko fakt, że poczuła się zraniona, nie był okej. To jest takie koncentrowanie się na intencjach, a nie na skutkach. Tak jakby nie branie pod uwagę skutków. Wiadomo, że z naszych intencji wynikają jakieś konsekwencje, prawda? Jeżeli podejmujemy działania zgodnie z naszymi intencjami, to z tego wynikają jakieś konsekwencje, niezależnie od tego, jakie żeśmy mieli intencje. Może być tak, że jednak będziemy musieli ponieść odpowiedzialność tego, że konsekwencje były dla drugiej osoby negatywne, mimo naszych dobrych intencji. Z tym należy się liczyć. I na tym polega odpowiedzialność, prawda? Możemy kogoś zranić, nie mając intencji zranienia. I warto brać to pod uwagę.

Natomiast, jeżeli trzymamy się tylko tego, że nie miałam zamiaru Cię zranić i tyle, a nie za bardzo mnie interesuje to, jak to będzie wyglądało w przyszłości i jak Ty się czujesz – ważne, że nie miałam takiego zamiaru, to prawdopodobnie ta sytuacja w przyszłości się powtórzy. Bo jest tak: najpierw mamy jakieś intencje, potem z tego wynikają nasze działania, konsekwencje tych działań i my możemy być odpowiedzialni za konsekwencje tych naszych działań albo możemy wymigać się od tej odpowiedzialności. I „mariuszowość” właśnie polega na wymigiwaniu się od odpowiedzialności za swoje działania, które były być może negatywne dla drugiej strony. Żeby nie czuć się z tym źle samemu ze sobą, Mariusz trzyma się wersji, że przecież intencje miał dobre.

Albo: „Przepraszam, ale wystarczy już tego tematu”. Czyli „przepraszam” właściwie nie wiadomo za co. Ale Róża chce najprawdopodobniej usłyszeć „przepraszam”. To jest coś, co najbardziej chciałaby usłyszeć po jego wyjściu z tego kibla. I może tak być, że samo przepraszam za nie wiadomo co – niedoprecyzowane – jej wystarczy i będzie w stanie iść dalej u boku Mariusza. Pamiętajmy jednak, że jeśli ktoś przeprasza za coś dużego, używając słowa przepraszam, nie wyjaśniając niczego, to my nie wiemy, za co on przeprasza. Nie wiemy, jakie ma zamiary, jeśli chodzi o podobne sytuacje, związane ze stylem swego postępowania. I przede wszystkim nie mamy pojęcia po samym takim „Przepraszam.”, czy my w ogóle się rozumiemy. Czy tutaj weszła w grę jakakolwiek empatia i jakikolwiek wgląd, czy po prostu on widzi, że się wkurzyłam, więc mówi przepraszam, żebym przestała być wkurzona i tylko to jest dla niego problemem? Mariusz może powiedzieć też „przepraszam, jeśli tak bardzo tego potrzebujesz”. Czyli mówię Ci słowo przepraszam, ponieważ Ty tego potrzebujesz, niezależnie od tego, co się wydarzyło. Być może to wszystko będzie się działo nadal, ale ja po prostu przepraszam, bo Ty tego potrzebujesz.

Mariusz może też powiedzieć „przepraszam, że nie jestem taki, jakiego mnie potrzebujesz, że nie spełniam Twoich oczekiwań” i Róża wtedy oczywiście popłynie w poczucie winy, że ona tak dużo od niego wymaga. I że jest tak nietolerancyjna dla jego potknięć i błędów. I te wszystkie wypowiedzi Mariusza, które tutaj przytoczyłam, właściwie mają na celu poinformowanie Cię, że doceniam Twoje emocje, przechowam je razem z innymi rzeczami, z którymi nie wiem, co zrobić. Albo zapisuję to na listę rzeczy, które mnie nie obchodzą, ale pamiętaj, robię to ozdobnym pismem, żebyś nie poczuła się źle. Krótko mówiąc, przepraszam, ponieważ słowo przepraszam jest dla Ciebie ważne.

Widzicie zatem, że Mariusz może występować zarówno w wersji dobrodusznej i pozornie empatycznej, jak też i w wersji wprost agresywnej, jak w poprzednim odcinku. Mamy do czynienia z różnymi Mariuszami. Pamiętajcie, że liczy się nie tylko to, co ktoś robi, ale to, czego nie robi, również się liczy. Jeżeli nie wyjaśnia trudnych sytuacji i nie rozwiązuje problemów, to też się liczy. To też jest ważne. Nawet jeżeli jest miły, uczynny, pomocny, ale nie wyjaśnia sytuacji, która Cię zraniła, nie zmienia swoich zachowań, nie da się z nim porozmawiać o problemach ani tych problemów w rezultacie rozwiązać, to też się wszystko liczy. I liczy się to w całokształcie tego, jaki mamy obraz danego człowieka w naszej głowie.

Aby budować konstruktywną relację, konieczna jest do tego asertywna komunikacja. Przegadywanie problemów – ciągle o tym mówię. Rozwiązywanie problemów. Nazywanie problemów, bo od tego zazwyczaj zaczynamy. No i oczywiście w tych rozmowach muszą wziąć udział dwie osoby. W relacji z Mariuszem natomiast najczęściej nie ma możliwości prowadzenia dialogu. Szczególnie na jakieś bardziej istotne sprawy, bardziej istotne tematy. Bo błahostki być może da się jakoś jeszcze rozwiązać, choć pewnie też nie z każdym Mariuszem.

A wiecie jaka byłaby najbardziej idealna opcja rozegrania tej sytuacji według Mariusza? Odsunąć się. Zniknąć na jakiś czas i odezwać się wtedy, kiedy Róża już sobie odpuści, uspokoi się i będzie w stanie przejść do normalnych, wesołych sytuacji między nimi. Czyli po prostu zamieść to pod dywan, ale zamiatanie pod dywan czasami wymaga czasu, prawda? Nie można tego zrobić w jeden dzień, ponieważ druga strona jest za bardzo rozemocjonowana. Zatem, gdyby Mariusz mógł potajemnie, tylnymi drzwiami, wyjść z tego kibla, to po prostu by się stamtąd ulotnił i odezwał po tygodniu lub po dwóch. W zależności od tego, jak by oceniał, ile Róży potrzeba, żeby się od niego odwaliła. Poza tym, pamiętajmy, że zdalnie o wiele łatwiej jest komuś zamknąć usta, bo możemy po prostu nie odpowiadać na wiadomości. Jeżeli ktoś chce coś z nami wyjaśnić zdalnie, możemy napisać „po co dramatyzujesz? znowu się czepiasz” albo „przecież już przeprosiłem, czego jeszcze chcesz ode mnie?” i potem przez na przykład 24 godziny nie odpisywać, następnie na jakieś zgromadzone wiadomości tej wściekłej drugiej strony wybiórczo odpisać. I tak po prostu, krok po kroku, trochę wygasić te emocje przez totalną ignorancję. A Róża? Wybiera czy idzie w stronę tego, czego chce Mariusz, czyli zamiatamy problemy pod dywan i sobie egzystujemy razem, czy może odpuszcza tę relację, ponieważ nie pasujemy do siebie, nie ma możliwości porozumienia, rani mnie i to nie jest ktoś, kogo ja potrzebuję. Po prostu, ten facet jest dla mnie toksyczny.

Ach! Zapomniałam jeszcze dodać, że rasowy Mariusz ma jeszcze takie narzędzie jak swoje przeszłe traumy, więc on we wszelkich trudnych sytuacjach zawsze może się odwołać do tych swoich traum z przeszłości – „przecież wiesz, że nie jest mi łatwo, że ja tak cierpię, przeżyłem w dzieciństwie upadek z trzepaka, nadal sobie z tym nie poradziłem i dlatego po prostu Cię ranię, Róża, nie miałem złych intencji, ale ja sobie jeszcze z tamtymi traumami nie poradziłem, więc Cię ranię”. I Ty cierpliwie to znoś. Zabawna postać z tego Mariusza.

Dziękuję za przeczytanie tego odcinka. Jeśli masz ochotę sięgnąć po więcej moich treści, to zajrzyj sobie na stronę pokojwglowie.pl, gdzie znajdziesz transkrypcje wszystkich odcinków tego podcastu, znajdziesz sklep z pamiątkami nawiązującymi do treści niniejszego podcastu, linki do mediów społecznościowych. I zapraszam Cię też do zasubskrybowania sobie podcastu „Pokój w głowie” w Twojej ulubionej aplikacji podcastowej, aby nie przegapić kolejnych odcinków.