Ciągnąc dalej ten wywód, to nie zauważamy tej złości, zamiatamy ją pod dywan, próbujemy ją tłumić, tłamsić, nie widzimy, że coś się dzieje wbrew nam, więc nie możemy zareagować. Złość nam pokazuje, że coś się dzieje wbrew nam. Złość na siebie czujemy, gdy sami coś robimy wbrew sobie. Złość na innych czujemy, kiedy oni robią coś wbrew nam. I kiedy ta złość jest jeszcze natężona w małym stopniu, to właśnie jest moment, żeby zareagować i być może pogadać, zapytać „dlaczego tak robisz?”, poprosić, żebyś tak nie robił, zwrócić uwagę, postawić granicę w taki spokojny, asertywny sposób, czyli z szacunkiem do siebie i innych. Oczywiście, nie mamy gwarancji, że ktoś zareaguje pozytywnie na ten nasz komunikat. I właśnie. W takich złych relacjach, z kupą problemów do rozwiązania, do przepracowania, w ogóle z jakimiś ciągnącymi się, jeszcze pewnie od dzieciństwa, problemami za tymi osobami, które są w związku, jest bardzo możliwe, że druga osoba albo zignoruje ten komunikat, albo jakoś obróci przeciwko nam,  zdeprecjonuje to, co mówimy. I wtedy właśnie w grę wchodzi zaufanie do siebie. Bo możemy sobie zadać pytanie – czy ja miałam prawo w ogóle to powiedzieć? Czy miałam prawo oczekiwać czegoś w tej sytuacji? Skoro z reakcji drugiej strony wynika, że nie miałam prawa zareagować.

I tutaj mogą się pojawić myśli wynikające z naszych wszystkich lektur różnych psychologicznych podręczników. I to w dodatku takie myśli, które pewnie w ogóle nie były zamierzeniem autorów tych poradników, podręczników, książek. Otóż te myśli, które wtedy nam się pojawiają, to właśnie myśli, że przecież ze mną nie może być okej, bo ja pochodzę z takiej strasznej przeszłości, z takiej dziwnej, albo strasznej wręcz, rodziny. Z takiej rodziny, która nie umie kochać albo może ma problem z okazywaniem uczuć. Nikt nikogo nie przytulał. Nikt przecież nie mówił „kocham Cię”. Ludzie nie rozmawiali ze sobą. Może był jakiś alkohol i przemoc. Nie mogło być okej. Przecież ja nie mogę być normalna, więc on chyba ma rację. Nie powinnam była tak reagować. Jestem przewrażliwiona. Za bardzo na niego naciskam. Nie wiadomo, czego chcę. Mam za wysokie oczekiwania. Czepiam się, po prostu. Jestem upierdliwa.

I wątpimy w siebie. Wątpimy w swoje odczucia. Wątpimy w swoje potrzeby. We wnioski, które żeśmy wyciągnęły. Nie wiemy, właściwie, co dalej myśleć i co robić, więc po prostu odpuszczamy jakąś tam sytuację. I prawdopodobnie ona się powtórzy raz, drugi i trzeci. I będzie tak się powtarzać w kółko. Ale już po pierwszym razie, kiedy nasza reakcja została zdeprecjonowana, pewnie więcej nie będziemy na takie sytuacje reagować.

I co z tym teraz zrobić? Uważam, że problemy milionów kobiet wynikały z tego, że one sobie nie ufały, nie słuchały siebie. Szukały jakichś wzorców na zewnątrz, co do tego, jak powinny postępować, myśleć i czuć, zamiast zagłębić się w siebie i powiedzieć sobie, że to, co czuję, jest okej. I potem zadać sobie pytanie – dlaczego ja w ogóle tak czuję i co mogłoby się stać, co mogłabym zrobić, żeby taka sytuacja, która generuje we mnie te właśnie trudne emocje, nie powtarzała się. I na tym polega zaufanie do siebie, że ja szukam w sobie dokładnie tego, co czuję  i przyczyn tego, co czuję, też szukam w sobie. I wtedy podejmuję jakieś działania. Być może zmieniam sposób myślenia, jeżeli jest on zniekształcony, a może obiektywnie szukam rozwiązań różnych trudnych sytuacji w moim otoczeniu.

Złość, którą czuję, gdy moje granice są łamane, jest moim wewnętrznym komunikatem. I ta złość zawsze jest ważna. Zawsze. Absolutnie zawsze. Wydaje nam się, że jak wpadamy w furię, to przesadzamy i chcemy tę złość totalnie zdeprecjonować. A ja bym poszła tutaj w zupełnie odwrotnym kierunku. Jeżeli wpadasz w furię, to cholernie dużo musiało Ci tej złości się nazbierać i pewnie masz niejeden problem do rozwiązania, a 10 albo i 20. I po kolei, krok po kroku, warto tym problemom po prostu się przyjrzeć. Być może będą to relacje z ludźmi. Być może praca, w której jesteś, Cię dobija. Może w ogóle Twój styl życia jest niedopasowany do Ciebie. Może Twoja rodzina w jakiś sposób tak na Ciebie działa i trzeba zrobić tam porządki, w zagęszczeniu i nasileniu pewnych kontaktów.

Bo to jest tak, że jak stawiamy granicę spokojnie, asertywnie, to najczęściej ludzie, którym zależy, którzy są otwarci, potrafią nas słyszeć i mają empatię, to na to zareagują. Usłyszą ten komunikat. Natomiast może być w naszym otoczeniu wiele takich osób, które zignorują to, co mówimy. Albo jeszcze obrócą przeciwko nam. I pewnie każdy z nas powinien sobie odpowiedzieć na pytanie – ile razy chcę powtarzać to samo? Ile szans chce dawać? I w zależności od tego, ile tych szans postanawiamy dawać, kiedy już wszystkie szanse upłyną i nic nadal się nie zmieniło, czyli na przykład – chce dać dwie szanse, dałam dwie szanse, powiedziałam spokojnie, powiedziałam też, czego potrzebuję i oczekuję, i też nie było reakcji albo może w ogóle ta druga osoba odebrała to jako atak, to jedyne, co mogę zrobić, to odsunąć się na bezpieczną odległość, żeby chronić moje granice. Nie awanturować się. Nie walczyć z człowiekiem. Jeżeli ktoś chce tak się zachowywać, że mnie to rani, to przecież ja nie będę zmieniała tego kogoś. Prawda?

Nie mogę zmienić ludzi. Nie mogę wpłynąć na to, jak oni czują, jak oni myślą. Ale mogę się odsunąć. Dla swojego bezpieczeństwa i swojego dobra. I w sumie też z szacunku do tej drugiej osoby, żebyśmy się niepotrzebnie nie kłócili. Więc apeluję, zaufajcie sobie. Po prostu, zaufajcie sobie. To nie znaczy, że macie się awanturować, bić i niszczyć jakichś ludzi, nawet jeżeli czujecie wobec nich totalną wściekłość, tylko wykorzystajcie te swoje emocje jako bezcenne źródło informacji na temat Was samych, Waszych potrzeb. Doszukajcie się przyczyn.